E-TİCARETİN ÖNEMİNİ KAVRAMAK AÇISINDAN BİR ÖRNEK VERMEK İSTİYORUM. JEFF BEZOS İSMİNDE BİR BORSA BROKER’I, İNTERNET ÜZERİNDEN İNDİRİMLİ KİTAP SATIŞI YAPABİLMEK İÇİN 1995’TE BİR WEB SİTESİ KURDU. BU WEB SİTESİ İLE KAZANCINI KURULUŞUN İKİNCİ YILINDA 148 MİLYON DOLARA, 2011 YILINDA İSE 48 MİLYAR DOLARA ÇIKARDI. YAKIN ZAMANA KADAR ABD’NİN EN BÜYÜK VE EN GENİŞ AĞINA SAHİP KİTAP DAĞITICISI OLAN BARNES & NOBLE KİTABEVİNİ ALT ETTİ (B&N 2011 CİROSU 7 MİLYAR DOLAR). ADI “AMAZON. COM” OLAN BU WEB SİTESİ DÜNYANIN EN BÜYÜK SANAL MAĞAZA MARKASINA DÖNÜŞTÜ.
Günümüzde hemen hemen herkesin hayatında yerini hiç kuşkusuz ki alan en önemli kavramlardan birisi internet üzernden alışveriş. Malye Bakanımız Sayın MEHMET ŞİMŞEK’le E-Ticaretin İzlenmesi ve Mükellef Uyumunun Artırılması Projesi ile ilgili bir röportaj gerçekleştirdik.
Sayın Bakanım, E-Ticaretin İzlenmesi ve Mükellef Uyumunun Artırılması projesi hakkında bilgi alabilir miyiz?
E-Ticaret faaliyetlerindeki hukuki ve vergisel altyapıyı oluşturarak sek- törü kayıt altına almak ve E-Ticaret faaliyetlerinde bulunan girişimcilerin vergisel uyumunu sağlamak amacıyla geçtiğimiz yıl başlattığımız ve birkaç hafta önce tamamladığımız “E-Ticaretin İzlenmesi ve Mükellef Uyumunun Arıtılması Projesi şöyle oluştu: Dünyada ve ülkemizde bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler sonucu geleneksel ticaret anlayışı boyut değiştirerek sanal ortamlara taşınmaktadır. E-Ticaretin önemini kavramak açısından bir örnek vermek istiyorum. Jeff Bezos isminde bir borsa broker’ı, internet üzerinden indirimli kitap satışı yapabilmek için 1995’te bir web sitesi kurdu. Bu web sitesi ile kazancını kuruluşun ikinci yılında 148 milyon dolara, 2011 yılında ise 48 milyar dolara çıkardı. Yakın zamana kadar ABD’nin en büyük ve en geniş ağına sahip kitap dağıtıcısı olan Barnes & Noble kitabevini alt etti (B&N 2011 cirosu 7 milyar dolar). Adı “amazon.com” olan bu web sitesi dünyanın en büyük sanal mağaza markasına dönüştü.
Ülkemizde artış var mı?
Bir araştırma şirketi tarafından hazırlanan 2011 tarihli rapora göre; ince- lenen 13 ülke içinde internet ekonomisinin oluşturduğu ticaret hacminin GSHY’ye oranı %3,4’tür. Bu oran ülkemizde bugün itibariyle %1’in altındadır. Ancak söz konusu oranın ülkemizde son yıllarda ciddi bir artış eğilimi içinde olduğu da bir gerçektir. İnternet kullanıcı sayısının artışına bağlı olarak bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de e-ticaretin hacmi her yıl katlanarak artmaktadır. Ülkemizde internet kullanıcı sayısı 2005 yılında toplam nüfusun %16’sını oluşturmaktaydı. 2011 yılında ise bu sayı toplam nüfusun %50’sini kapsayarak 36,8 milyon kişiye ulaşmıştır. Bu alanda gelecekteki artış beklentisi ülkemizin e-ticaret potansiyeli açısından çok büyük önem arzetmektedir. Bankalar arası Kart Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre; 2007 yılında internetten yapılan e-ticaret dahil kartlı ödeme tutarı 5,5 milyar TL iken bu rakam 2012 yılında 30,7 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu tutarın 2023 yılında 350 milyar TL’ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. İç pazarın büyüklüğü, genç nüfusun fazlalığı ve giderek artan kişi başına tüketim harcamaları Türkiye’yi e-ticaret konusunda yatırım yapmaya cazip ülkeler arasına sokmaktadır. Nitekim son yıllarda başarılı bir çok yerli e-ticaret sitesine çok sayıda uluslar arası e-ticaret aktörünün ortak olduğunu görüyoruz. Yukarıda bahsettiğim hususlar çerçevesinde elektronik ticaret hacmi hızla artmakta ve bu alanda ortaya çıkan vergi kayıp ve kaçağının kavranabilmesi hususu önem kazanmaktadır.
İNTERNET KULLANICI SAYISININ ARTIŞINA BAĞLI OLARAK BÜTÜN DÜNYADA OLDUĞU GİBİ ÜLKEMİZDE DE E-TİCARETİN HACMİ HER YIL KATLANARAK ARTMAKTADIR. ÜLKEMİZDE İNTERNET KULLANICI SAYISI 2005 YILINDA TOPLAM NÜFUSUN %16’SINI OLUŞTURMAKTAYDI. 2011 YILINDA İSE BU SAYI TOPLAM NÜFUSUN %50’SİNİ KAPSAYARAK 36,8 MİLYON KİŞİYE ULAŞMIŞTIR.
Konuyla ilgili kuruluşlar nereler?
Nitekim, 2011-13 Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı’nda “internet üzerinden yapılan ticaretin kayıt altına alınabilmesine yönelik teknik ve hukuki altyapının oluşturulması” adlı 6 no’lu eylemi planladık. Bu çerçevede, Gelir İdaresi Başkanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumunu sorumlu kuruluşlar olarak, Gelir İdaresi Başkanlığını da koordinatör kuruluş olarak belirledik. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’nun “2009-13 Stratejik Eylem Planı”nda; “elektronik ticaret faaliyetlerini kavramak için uluslar arası deneyimlerden faydalanma ve denetim tekniklerini geliştirmeye yönelik yeni çalışmaların yapılması” hedefi yer almaktadır.
HOLLANDA BU ALANDA OLDUKÇA İLERİDE…
Bu çerçevede “hükümetler arası işbirliği programı” kapsa- mında Hollanda Gümrük ve Gelir İdaresi ile işbirliği yaptık. Böylece kayıt dışı elektronik ticaret faaliyetlerinin kavranmasına yönelik etkin ve sürdürülebilir bir strateji oluşturmada dünyada örnek çalışmalara sahip ülkelerden birisi olan Hollanda hükümetinin deneyimlerinden faydalanmış olacağız. E-Ticaret ülkemizde bir çok girişimci için yeni bir olgudur. Geleneksel iş yapış şekillerinden oldukça farklı olan e-ticarette bir takım vergisel sorunların olması bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın olarak görülen bir durumdur.Diğer taraftan e-ticaret ile uğraşan birçok kimse, yaptıkları faaliyetler dolayısıyla bir takım vergisel yükümlülüklerinin olduğunun farkında değildir. Bir kısım kimseler ise, bu vergisel yükümlülüklerini nasıl yerine getirecekleri konusunda, nereden ve nasıl bilgi alacaklarını bilmemektedirler. Bu çerçevede e-ticaret yapan girişimcilerin proaktif yöntemlerle bilgilendirilmesi mükelleflerin vergisel uyumunun arttılmasına katkıda bulunacaktır.
Okuyucularımız ayrıntılı bilgiyi nereden edinebilirler?
Sektörde var olan bu ihtiyacı göz önünde bulundurarak bu proje kapsamında www.egirisimci.gov.tr isimli bir bilgilendirme “web portalı” hazırladık. Güvenilir bir e-ticaret ortmanının oluşturulması e-ticaretin gelişimine ve mükelleflerin yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olacaktır. Bu noktada biz de Maliye Bakanlığı olarak mükellefe yardımcı olacak araçlar geliştirerek ve riskleri azaltıcı araçlar kullanarak gözetim ve diyaloğı öngören denetim yaklaşımını benimsiyoruz. Hollanda Gümrük ve Gelir İdaresi’nin tecrübelerinden de faydalanarak ülkemiz koşullarını da dikkate alarak bir model oluşturduk. E-ticaretin izlenmesi ve kontrol altına alınması çabalarında gözden kaçırılmaması gereken önemli bir nokta, şüphesiz Devlet olarak e-ticareti engelleyici hukuki ve vergisel düzenlemelerden kaçınmaktır. Hatta tam tersine, e-ticareti teşvik edici ve kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması artık günümüzde bir gereklilik değil, bir zorunluluktur.Bu noktada Maliye Bakanlığı olarak bizim amacımız; tarafsızlık ilkesi gereği e-ticaret ve geleneksel ticaret arasında tarafsız olunmasını sağlamak ve haksız rekabeti önlemektir.
Yeni düzenlemeler gündemde mi?
E-ticarette her geçen gün farklı ve yeni iş modelleri hayata geçirilmektedir. Bu çerçevede Bakanlık olarak amaçla- rımızdan bir diğeri de e-ticareti canlandırıcı vergi politikaları üreterek adil ve öngörülebilir bir vergilen- dirme ortamı oluşturmaktır. Basit ve anlaşılır vergi kuralları hukuki güvenliğin sağlanması açısından e-ticaretin güven içinde büyümesine imkan sağlayacaktır. Biz Maliye Bakanlığı olarak yaptığımız bu çalışmalarla, e-ticaretin kayıt dışı ekonomik faaliyetlerde kullanılan bir yöntem olmasının önüne geçmeyi hedefliyor hatta tam tersine, kayıtlı ekonomiye geçişte önemli bir araç olarak kullanılabileceğine inanıyoruz. Son yıllarda sosyal medya e-ticarete farklı bir boyut kazandırmıştır. Çeşitli sosyal medya mecraları artık e-ticaretin yönünü belirlemede etkin olarak kullanılmaktadır. Bizde sosyal medya mecrasını özellikle e-girişimcileri bilgilendirmede etkin bir şekilde kullanacağız. Diğer taraftan sosyal medya kanalları vasıtasıyla yapılan e-ticaretle ilgili gelişmeleri de yakından takip edip analizler yapacağız. Bu proje sonucunda Maliye Bakanlığı bünyesinde e-ticaretin izlenmesi ile ilgili bir müdürlük oluşturduk. Bu müdürlük ile;
- E-ticaretin mevzuatsal alt yapısının oluşturulması,
- E-ticaretin izlenmesi
- Gereken durumlarda mükelleflerin gönüllü uyuma davet edilmesi,
- İlgili kamu ve özel sektör kurumları ile işbirliği yaparak e-ticaret faaliyetlerinin kavranması,
- E-girişimcilerin bürokratik iş ve işlem süreçlerinin azaltılması gibi konularda çalışmalar yapacağız.
Teşekkür ederiz